Umowa dożywocia ma charakter rodzinny. Niezależnie od tego, czy jest to między krewnymi czy powinowatymi w rozumieniu przepisów KRO, jest to zwykle między osobami, które pozostają ze sobą w bliskich i przyjaznych stosunkach. Oczekuje się, że obie strony będą w stanie współżyć ze sobą, a nawet mieszkać razem.
Niemniej jednak praktyka pokazuje, że wzajemne stosunki między nabywcą nieruchomości a dożywotnikami stają się z czasem nie do zniesienia. Przyjaciele stają się wrogami. Ustawodawca umożliwił zmianę treści prawa dożywocia, mając na uwadze możliwość wystąpienia takich sytuacji. Przepis art. 913 Kodeksu Cywilnego jasno reguluje to zagadnienie, mówiąc, że jeśli między dożywotnikiem a zobowiązanym pojawią się takie stosunki, że nie można wymagać od nich pozostania w bezpośrednim kontakcie, sąd może na żądanie jednej z stron zamienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Możliwość żądania zamiany wszystkich lub niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia wynika z tej regulacji. Nie wymaga to wykazania, że do powstania stosunków uniemożliwiających stronom pozostawanie w bezpośredniej ze sobą styczności doszło z ważnych powodów lub że druga strona zawinęła. Ustawodawca wyraźnie podkreśla, że chodzi o dowolną przyczynę. W rezultacie mogą to być powody, nawet błahe, jeśli na przestrzeni dłuższego czasu doprowadziły do poważnego konfliktu. Mogą to również być okoliczności wywołane przez stronę żądającą zamiany świadczeń. W tym przypadku stroną może być osoba bliska zbywcy, na rzecz której zastrzeżone zostało prawo dożywocia, a nie zbywca nieruchomości. W przypadku sporu sąd jest odpowiedzialny za decyzję, czy wszystkie uprawnienia wynikające z dożywocia mają być zamienione na rentę, czy tylko niektóre z nich. Przy rozstrzyganiu tego sprawy sąd musi uwzględniać interesy obu stron, a także kontekst i rodzaj nieporozumienia. Na przykład, jeśli istniejące nieporozumienia nie stanowią przeszkody dla dożywotnika w korzystaniu z mieszkania, sąd może odrzucić żądanie zamiany tego świadczenia w naturze na rentę.
Zamiana umowy dożywocia na rentę to sytuacja, w której osoba, która zawarła umowę dożywocia, zamiast zapewnienia sobie dożywotniego utrzymania i opieki przez nabywcę nieruchomości, otrzymuje rentę wypłacaną regularnie przez cały okres jej życia. W tym przypadku zachodzą pewne zmiany w zakresie świadczeń, które miały być realizowane na mocy umowy dożywocia.
Umowa dożywocia to rodzaj umowy cywilnoprawnej, w ramach której właściciel nieruchomości (dożywotnik) przenosi na inną osobę (nabywcę) własność nieruchomości, a w zamian otrzymuje prawo do dożywotniego zamieszkiwania w tej nieruchomości oraz prawo do innych świadczeń, takich jak opieka czy utrzymanie. Umowa ta jest szczególnie stosowana, gdy osoba starsza, niepełnosprawna lub w trudnej sytuacji życiowej chce zabezpieczyć sobie życie w późniejszych latach, przekazując swoje mieszkanie lub dom.
Zamiana umowy dożywocia na rentę jest możliwa, ale wymaga zgody obu stron umowy. W takim przypadku, zamiast zapewnienia dożywotniego zamieszkania oraz innych świadczeń (np. opieki czy pomocy finansowej), nabywca nieruchomości zobowiązuje się do wypłacania renty dożywotniej na rzecz dożywotnika. Renta ta stanowi wynagrodzenie za przekazanie nieruchomości i w większości przypadków jest wypłacana przez całe życie dożywotnika.
Zamiana umowy dożywocia na rentę może być korzystna w sytuacjach, w których dożywotnik nie chce już mieszkać w danym lokalu, ale zależy mu na zabezpieczeniu stałego źródła dochodu. Często takie rozwiązanie pojawia się, gdy dożywotnik zdecyduje się na przeprowadzkę do innego miejsca, np. do domu opieki, lub gdy nie ma już potrzeby korzystania z mieszkania, które zostało przekazane na rzecz nabywcy.
Warto dodać, że zmiana umowy dożywocia na rentę wymaga podpisania aneksu do umowy lub zawarcia nowej umowy cywilnoprawnej, precyzującej wysokość oraz warunki wypłaty renty. Takie rozwiązanie jest zatem elastyczną opcją, która daje stronom możliwość dostosowania umowy dożywocia do ich zmieniających się potrzeb.
W praktyce zamiana umowy dożywocia na rentę może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia kalkulacji dotyczącej wartości nieruchomości oraz przewidywanego okresu życia dożywotnika, co pozwala określić wysokość renty. Często tego rodzaju zmiany wymagają również konsultacji prawnej, aby wszystkie warunki zostały prawidłowo ustalone i zapewniały obu stronom odpowiednią ochronę prawną.