Istota i funkcje umowy dzierżawy

Trzeba zauważyć, że zgodnie z art. 693 § I k. C. „przez umowę dzierżawy wydzierżawiając zobowiązuje się oddać rzecz wydzierżawiającemu do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a wydzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz”. [E. Gniewek, „Obrót nieruchomościami skarbowymi i samorządowymi”, Zakamycze, 1999] Prawo dzierżawcy jest bogatsze niż prawo najmu, jeśli chodzi o element uzyskiwania korzyści z rzeczy, zgodnie z Kodeksem Cywilnym. W rezultacie katalog przedmiotów, które mogą być przeznaczone do dzierżawy, jest węższy. To tylko rzeczy, które przynoszą korzyści. W tym momencie można powiedzieć, że celem umowy dzierżawy jest czerpanie korzyści z cudzej własności. Niezależnie od przedmiotu dzierżawy jest to funkcja podstawowa. W rezultacie dzierżawa pełni rolę mechanizmu, który pomaga w organizacji działalności gospodarczej. W przypadku treści dzierżawa jest stosunkiem prawnym najbliższym prawu użytkowania, ponieważ „rzecz może być obciążona prawem do jej używania i pobierania pożytków”. Charakter obu praw jest jednak odrębny. Używanie jest ograniczonym prawem rzeczowym, podczas gdy dzierżawa jest stosunkiem względnym. W tym miejscu należy zauważyć, że w obrocie nieruchomościami skarbowymi i samorządowymi możliwe jest zarówno ustanowienie użytkowania nieruchomości, jak i jej dzierżawa. Jednak forma użytkowania jest rzadziej stosowana w praktyce. Natomiast dzierżawa jest bardzo podobna do umowy najmu pod względem charakteru. Ponadto obie instytucje nadal korzystają z cudzych rzeczy. Uprawnienie do używania rzeczy jest wspólnym elementem wszystkich z nich. W tych okolicznościach ustawodawca podjął decyzję o odesłaniu. Postanowił mianowicie, jak już wiemy, że „przepisy o najmie stosuje się odpowiednio do dzierżawy” (art. 694 k. C.). Miejsce umowy dzierżawy Przedmiotem dzierżawy są rzeczy, podobnie jak przedmiotem umowy najmu. Jednak tym razem przedmiotem umowy mogą być prawa, które mogą przynosić korzyści. W rezultacie ustawodawca stwierdził, że „przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw” [art. 709 k. C.]. Jeśli chodzi o rzeczy, mogą to być rzeczy ruchome, takie jak maszyny i środki transportu; nieruchomości, takie jak grunty rolne, lasy i nieruchomości; lub zespół zorganizowanych praw majątkowych, takich jak gospodarstwo rolne, przedsiębiorstwo produkcyjne bądź usługowe. Jeśli chodzi o rzeczy, muszą one być takie, aby dzierżawca mógł z nich obiektywnie korzystać i czerpać korzyści, ponieważ istotą umowy dzierżawy jest korzystanie z rzeczy, a nie czerpanie z nich korzyści. W związku z tym można wywnioskować, że nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego mogą również być przedmiotem dzierżawy. Chodzi tu o dzierżawę gruntów, struktur i lokali, podobnie jak w przypadku najmu. Charakter umowy dzierżawy Według umowy dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz wydzierżawiającemu do używania i korzystania z niej przez określony czas, a wydzierżawiający zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu określony czynsz. W związku z tym wydzierżawiający składa oświadczenie woli, w którym oświadcza, że odda mienie w celu używania i pobierania korzyści. W przeciwieństwie do tego dzierżawca jest zobowiązany do zapłaty ustalonego czynszu. Z drugiej strony należy zauważyć, że czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub innych świadczeniach. Może być również oznaczony jako ułamkowa część korzyści. Ponadto należy ustalić, czy strony zawierają umowę dzierżawy na czas oznaczony, czy nieoznaczony. W pierwszym wariancie należy podać datę końca umowy. Należy zwrócić uwagę, że po upływie 30 lat dzierżawa jest uznawana za zawartą na czas nieoznaczony według szczególnej normy prawnej. Prawa i odpowiedzialności stron W tym obszarze mogą istnieć szczególne przepisy dotyczące praw i obowiązków stron. Należy tutaj zwrócić uwagę na postanowienie, że dzierżawca nie może zmienić przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego. Dzierżawca musi również wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki. Dzierżawca ma jednak obowiązek dokonywania napraw, które są niezbędne do zachowania przedmiotu dzierżawy w dobrym stanie. Ponadto należy wziąć pod uwagę, że bez zgody wydzierżawiającego dzierżawca nie może oddawać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub poddzierżawiać go osobie trzeciej, co skutkuje wygaszeniem umowy dzierżawy. Według powszechnie obowiązujących zasad umowa dzierżawy, która została zawarta na określony czas, wygasa w określonym terminie. Jednak umowa zawarta na czas nieoznaczony może zostać wypowiedziana. Dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok przed końcem roku dzierżawnego, a drugą umowę można wypowiedzieć na sześć miesięcy przed upływem roku dzierżawnego, jeśli nie ma odmiennej umowy. Po zakończeniu dzierżawy, jeśli nie ma odmiennej umowy, dzierżawca jest zobowiązany do zwrócenia przedmiotu dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się znajdować zgodnie z przepisami o wykonaniu dzierżawy.