Dowód z oględzin

przez
5/5 - (1 vote)

Oględziny są często spotykaną formą dowodu w postępowaniu administracyjnym, ich wyniki przesądzają niekiedy o formie rozstrzygnięcia.

Potrzeba przeprowadzenia oględzin istnieje zawsze wtedy, gdy tylko bezpośrednie zapoznanie się z przedmiotem oględzin, pozwoli wyjaśnić sprawę w sposób niezbędny do rozstrzygnięcia sprawy.

Oględziny polegają na bezpośrednim zbadaniu określonego przedmiotu przez organ orzekający, którego celem jest dokonanie spostrzeżeń za pomocą określonego zmysłu (wzroku, słuchu, dotyku, węchu, smaku), co do właściwego przedmiotu.[1] O potrzebie przeprowadzenia oględzin decyduje charakter sprawy, która jest przedmiotem postępowania administracyjnego.

Celem przeprowadzenia oględzin w postępowaniu administracyjnym jest ustalenie cech, stanu lub położenia rzeczy. Wyniki oględzin stanowią materiał dowodowy uzasadniający określone rozstrzygnięcie sprawy.

Oględziny są środkiem dowodowym bezpośrednim, czyli takim, który umożliwia organowi orzekającemu bezpośrednie zetknięcie się ze stanem faktycznym w danej sprawie. Omawiany środek dowodowy wysuwany jest na pierwsze miejsce w systemie środków dowodowych, które zabezpieczają realizację zasady prawdy obiektywnej, ponieważ dzięki niemu możliwe jest wyeliminowanie zniekształceń informacji, wynikających z przepływu jej przez ogniwa pośrednie.[2]

K.p.a. zawiera skąpą regulację dowodu z oględzin. Przepis art. 85 stanowi

„§1. Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.

2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin.”

Zgodnie z powyższym przepisem organ orzekający dokonuje swobodnej oceny potrzeby przeprowadzenia oględzin. Tą swobodę ogranicza tylko zasada prawdy obiektywnej, dlatego też, jeżeli stan faktyczny sprawy nie został ustalony w całości lub w części, organ orzekający ma obowiązek przeprowadzić oględziny. Także przepisy szczególne mogą wprowadzić ograniczenie swobody organu w tej materii, nakładając obowiązek skorzystania z tego środka dowodowego przed wydaniem decyzji.[3] Przepisy szczególne mają pierwszeństwo przed ogólnym przepisem k.p.a., dlatego w takich przypadkach organ prowadzący postępowanie ma obowiązek przeprowadzić oględziny.

Zdaniem W. Dawidowicza przepis art. 85§1 „został sformułowany niezbyt szczęśliwie, w istocie bowiem chodzi o to, że organ prowadzący postępowanie dowodowe postanawia o dokonaniu (przeprowadzeniu) oględzin tak, jak postanawia o przeprowadzeniu każdego innego dowodu, a więc zarówno z urzędu jak i na żądanie stron, natomiast oględziny, jako czynność procesowa odbywają się przy udziale wszystkich uczestników postępowania dowodowego.”[4]

K.p.a. nie określa, co może być przedmiotem oględzin, w związku z tym nie ma tutaj żadnych ograniczeń. Dlatego też przedmiotem oględzin  może być „wszystko, co oddziałuje na zmysły ludzkie, łącznie z samym człowiekiem.”[5]

Przedmiot oględzin może stanowić miejsce, które ma być przeznaczone pod budowę, rzecz ruchoma lub nieruchomość mająca być wpisana do rejestru zabytków, dzieła sztuki, do którego może zostać wydany zakaz wywozu za granicę w celu ekspozycji.

Zgodnie z przepisem art. 50§1 organ administracji publicznej może wzywać osoby (strony lub inne osoby) do udziału w podejmowanych czynnościach – także do udziału w oględzinach – dlatego też, strona oraz osoby trzecie mają obowiązek przedstawić przedmiot oględzin na wezwanie organu orzekającego, w zależności od tego, w czyim posiadaniu znajduje się dany przedmiot.

Przepis art. 85 § 2 jest przepisem szczególnym, który wyraźnie nakłada na osoby trzecie obowiązek przedstawienia na wezwanie organu przedmiotu oględzin. Realizację tego obowiązku przez stronę oraz przez osobę trzecią zabezpiecza sankcja z art. 88§1.

Zdaniem W. Dawidowicza, można zgłosić pewne zastrzeżenia do przepisu art. 85 § 2. Autor twierdzi, że przepis ten „został sformułowany z myślą o rzeczach ruchomych, można go zatem tylko odpowiednio stosować do nieruchomości (…), adresatem obowiązku okazania przedmiotu oględzin są tylko „osoby trzecie”, co można rozumieć jako określenie podmiotów nie będących stronami w postępowaniu dowodowym, (…) brak jest unormowania (…) obowiązku strony umożliwienia dokonania oględzin należącej do niej rzeczy ruchomej lub nieruchomości, jeżeli organ prowadzący postępowanie postanowi przeprowadzić tego rodzaju dowód.”[6]

W. Dawidowicz uważa, że jeżeli w sprawie administracyjnej występują strony o przeciwstawnych interesach, to brak zgody jednej ze stron na dokonanie oględzin nieruchomości lub rzeczy ruchomej, która do niej należy, może skutkować zahamowaniem postępowania dowodowego. W związku z tym, należałoby ustanowić przepis, który będzie stanowił podstawę nałożenia na stronę tego obowiązku.[7]

Kodeks nakładając na osobę trzecią, obowiązek okazania przedmiotu oględzin, nie reguluje sposobu, w jaki organ powinien nakazać udostępnienie przedmiotu oględzin, szczególnie wtedy, gdy osoba ta nie chce się na to zgodzić. Zdaniem H. Starczewskiego wydaje się, że w takich sytuacjach organ, który prowadzi postępowanie powinien wydać pisemne postanowienie o przeprowadzeniu dowodu z oględzin, powołując się na art. 77§2.[8] Od takich postanowień nie przysługuje zażalenie.

Zdaniem J. Borkowskiego „Zakres mocy obowiązującej przepisu art. 85§2 rozciąga się na wszystkie osoby, niezależnie od tego, czy biorą one udział w postępowaniu administracyjnym, czy też nie.”[9]

Jeżeli w toku postępowania dowodowego zaistnieje konieczność przeprowadzenia oględzin poza siedzibą organu, trzeba wziąć pod uwagę dwie możliwości : – organ powinien przeprowadzić rozprawę w miejscu oględzin (art. 89§2), – jeżeli stanowi tak przepis szczególny, oględziny powinien przeprowadzić przedstawiciel organu. Oględziny mogą zostać przeprowadzone przed organem orzekającym w jego siedzibie oraz poza siedzibą organu, stosownie do tego co jest przedmiotem oględzin.

Oględziny przeprowadza się często z udziałem biegłych i świadków. W niektórych przypadkach oględziny wymagają zastosowania określonych urządzeń technicznych, metod postępowania ustalonych w nauce i technice. W takim wypadku wynik oględzin będzie najlepszy, jeżeli wezmą w nich udział biegli. Dlatego też, w wypadkach bardziej skomplikowanych należy połączyć dowód z oględzin z opinią biegłego. Oględziny powinny być prawidłowym postrzeganiem połączonym ze zrozumieniem i przyswojeniem treści tego postrzegania opierając się na doświadczeniu i posiadanej wiedzy, dlatego też, oględziny powinny być połączone z udziałem biegłych – ich fachowość stanowi uzupełnienie doświadczenia i wiedzy organu.

Zgodnie z art. 79 organ ma obowiązek zapewnić stronom czynny udział w oględzinach – strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem.

Z oględzin dokonywanych z udziałem przedstawiciela organu administracji publicznej sporządza się protokół.

Eksperyment dowodowy jest szczególną formą oględzin, polega on na tym, że „dokonuje się oględzin nie naturalnego stanu faktycznego, lecz stworzoną w sposób sztuczny sytuację mogącą przekonać organ orzekający o słuszności czy niesłuszności założenia dowodowego.”[10] Formą oględzin jest także przeprowadzenie badania lekarskiego osoby, która ubiega się z racji stanu zdrowia o pewne świadczenia.

Oględziny mają szczególne znaczenie w niektórych kategoriach spraw, np. sprawy wodne, wywłaszczeniowe. W tych przypadkach organ administracji publicznej w trakcie czynności przygotowawczych rozprawy, powinien z góry przewidzieć przeprowadzenie tego dowodu i jeżeli zachodzi taka potrzeba, wezwać do okazania przedmiotu oględzin. Potrzeba dokonania oględzin może pojawić się w toku rozprawy, może się również okazać, że niezbędne jest rozszerzenie oględzin na przedmioty, których nie brano pod uwagę podczas czynności przygotowawczych rozprawy – w takich przypadkach, kierujący  rozprawą ma prawo wezwać do okazania przedmiotu oględzin wydając postanowienie.[11]

Oględziny stosuje się, gdy zachodzi potrzeba dokonania bezpośrednich ustaleń na miejscu, niezbędnych do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, a inne środki dowodowe nie są w tym zakresie wystarczające. Oględziny zwane są niekiedy wizją lokalną.

Przy oględzinach „bezpośrednie zetknięcie się organu z przedmiotem, podlegającym poznaniu stwarza w jego świadomości pewność, że przeszkody do poznania prawdy w postaci błędów popełnionych przez świadków i biegłych nie zachodzą.”[12]

[1] Por. W. Siedlecki – „Postępowanie cywilne w zarysie”, Warszawa 1972r., s. 340

[2] E. Iserzon, J. Starościak – op. cit. s. 179

[3] Por. J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński – op. cit. s. 176

[4] W. Dawidowicz – op. cit. s. 119

[5] W. Berutowicz – op. cit. s. 145

[6] W. Dawidowicz – op. cit. s. 120

[7] Por. W. Dawidowicz – op. cit. s. 120

[8] Por. H. Starczewski – op. cit. s. 16

[9] J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński – op. cit. s. 178

[10] E. Iserzon, J. Starościak – op. cit. s. 180

[11] Por. W, Dawidowicz – „Ogólne postępowanie administracyjne – zarys systemu”, Warszawa 1962r., s. 168

[12] E. Iserzon, J. Starościak – op. cit. s. 179

Przyjęcie informacji o przestępstwie – literatura

przez
5/5 - (1 vote)
  1. Ustawa z dn. 06.06.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U.1997/89/555)  z późn. zm. .
  2. Ustawa z dn.06.06.1997 r. Kodeks karny (Dz.U.1997.88.553) z późn. zm., art. 240,   231, 233, 234, 238.
  3. Ustawa z dnia 07.07.2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych  przestępstw (Dz.U. 2005.169.1415) z późn. zm.
  4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.03.2010 r. r. Regulamin   wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (DZ.U.  10 nr 49 poz. 269).
  5. Wytyczne nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia 15.02.2012 r. w sprawie wykonywania czynności dochodzeniowo – śledczych przez policjantów, (Dz.Urz. KGP 12.7.).
  6. Zarządzenie nr 350 Komendanta Głównego Policji z dn. 01.07.2003 r. w sprawie  zbierania, gromadzenia, przetwarzania i opracowywania danych statystycznych (…) z zm.,
  7. Rozp. MSWiA z dnia 05.09.2007 r. w sprawie przetwarzania przez Policję informacji o osobach (Dz. U. 2007.170.1203).
  8. Decyzja nr 167 Komendanta Głównego Policji z dnia 19.03.2008 r. w sprawie funkcjonowania zestawu centralnych zbiorów informacji tworzących Krajowy System Informacyjny Policji, z późn. zm.(ost. zm. od dn.2009.01.01).
  9. Komentarz do kodeksu postępowania karnego pod red. Z. Gostyńskiego – wyd. Dom Wydawniczy ABC, 2003.
  10. Postępowanie przygotowawcze w świetle zmian k.p.k. od 12 lipca 2007 r. – materiały szkoleniowe Biura Kryminalnego KGP, Warszawa, czerwiec 2007 r.
  11. Przyjęcie zawiadomienia o przestępstwie publicznoskargowym w praktyce policyjnej-  Zbigniew Banasiak, Prokuratura i prawo nr 2/08.
  12. Wytyczne Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego A. Czumy z dnia 20.02.2009 r. w sprawie działań na rzecz pokrzywdzonego,
  13. Wytyczne Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta z dnia 21.12.2011r. dotyczące zasad postępowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
  14. Rozporządzenie MS z dnia 22.04.2005 r. w sprawie Funduszu Pomocy postpenitencjarnej  Dz.U. 2005.69.618,
  15. Zarządzenie MS z dnia 28.08.2007 r. w sprawie wdrożenia w wybranych województwach Krajowego programu na rzecz Ofiar  Przestępstw oraz organizacji i zakresu działania Lokalnych Ośrodków Wsparcia, Dz. Urz. MS.2007.7.32.

Polskie firmy motoryzacyjne w europejskich realiach prawnych

przez
5/5 - (1 vote)

podrozdział z pracy licencjackiej

Od wielu lat nie przeżywaliśmy w Polsce okresu tak poważnych zmian ekonomicznych i prawnych na rynku motoryzacyjnym.

Unia Europejska wymaga stosowania pewnych rozwiązań, które mogą być kosztowne dla warsztatu motoryzacyjnego. Zwłaszcza, jeżeli chodzi o ochronę środowiska i zasady BHP. Zachodzi obawa, że to właśnie zasady o ochronie środowiska przyczynią się do likwidacji większości zakładów samochodowych – tak, jak to miało miejsce na terenie byłego NRD. Ocenia się, że tylko 10% serwisów w Polsce ma podpisane umowy o wywóz odpadów szkodliwych i wnosi opłaty za odprowadzanie zanieczyszczeń do środowiska. Warsztaty, które nie robią żadnych przygotowań w tym kierunku mogą być wkrótce „niemile” zaskoczone. Prawo polskie zostało już odpowiednio dostosowane, uzyskało uprawnienia do nakładania kar. Od ponad pół roku obowiązuje w Polsce pakiet nowych, europejskich uregulowań prawnych dotyczących rynku motoryzacyjnego. Czy tak krótki okres wystarcza do uzyskania konkretnych doświadczeń, a tym bardziej do wyciągnięcia konstruktywnych wniosków? Okazuje się, że polskie firmy motoryzacyjne potrafiły bardzo szybko odnaleźć się w nowych warunkach, pomimo, że własnych doświadczeń mamy tu niewiele.

Podstawą całego systemu prawnego Unii Europejskiej jest Traktat Rzymski, który w art.81 ust.1 zakazuje stosowania jakichkolwiek praktyk zakłócających wolną konkurencję np. dzielenia rynku, ustalania sztywnych cen,, nakładania na kontrahentów ograniczeń niezwiązanych z charakterem współpracy. Jednak w tym traktacie /art.81 ust.3/ przewidziano możliwość wyłączania w jakimś zakresie firm, umów lub całych branż z obowiązku stosowania zasady wolnej konkurencji, jeśli służy to poprawie dystrybucji, postępowi technicznemu lub ekonomicznemu, a konsumenci będą mieć udział w wynikających z tego korzyściach.

Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1400/2002, nazywane „nowym GVO dla motoryzacji”, zostało wydane 31 lipca 2002 r. W ówczesnych państwach członkowskich UE obowiązuje od 1 października 2003 r., a w Polsce od 1 listopada 2004 r. Ważność tego aktu automatycznie wygasa 31 maja 2010 r. chyba, że Komisja wyda do tego czasu nowe GVO chyba, że… w europejskiej motoryzacji zapanuje całkowicie wolny rynek.

Co to jest GVO? Skrót GVO został utworzony od niemieckiego zwrotu: Gruppenfreistellungs Verordnung. Równolegle funkcjonuje także skrót: BER, pochodzący od zwrotu angielskiego: Block Exemption Regulation. Tłumaczymy to w obu wypadkach jako „wyłączenie grupowe” albo sektorowe, co nadal nie brzmi całkowicie zrozumiale. Otóż „wyłączenie” oznacza w tym przypadku zwolnienie danej branży gospodarki, czyli sektora, bloku lub grupy przedsiębiorstw z obowiązku bezwzględnego stosowania zasad całkowicie wolnej konkurencji. Akt prawny wprowadzający takie „wyłączenie” ogranicza wobec tego w jakimś stopniu funkcjonowanie wolnego rynku. Wydaje się to sprzeczne z powszechnym odczuciem, w którym GVO jest kojarzone przecież z przywracaniem swobodnej konkurencji tam, gdzie jej dotychczas nie było.

Sprzeczności jednak w tym nie ma. To nam, nowym członkom Unii, ostatnie uregulowania prawne dotyczące branży motoryzacyjnej, wydają się przełomem zmieniającym gospodarkę z reglamentowanej w rynkową. W państwach tzw. „piętnastki” układem odniesienia jest rynek niczym nie skrępowany, a wcześniejsze (nieznane u nas) kolejne edycje GVO wprowadzały tylko ściśle określone wyjątki do ogólnej wolnorynkowej reguły.

Ostatnie GVO 1400/2002 dla motoryzacji zawiera mniej ”wyłączeń” spod wolnej konkurencji, niż poprzednia jego edycja 1475/95, czyli zakres wolnej konkurencji faktycznie rozszerza.

CO ISTOTNEGO PRZYNIOSŁO NOWE GVO.?

  • Wzmocnienie pozycji i konkurencyjności niezależnego warsztatu, który ma teraz prawo do:
  1. uzyskania od koncernu samochodowego (na warunkach identycznych jak ASO) dokumentacji technicznej, dostępu do szkoleń;
  2. możliwości zakupu specjalnych urządzeń, wyposażenia,, narzędzi, oprogramowania itd.;
  3. świadczenia w większym niż dotąd zakresie usług dotyczących samochodów w okresie gwarancji.
  • Poszerzenie rynku części zamiennych i zwiększenie konkurencji poprzez:
  1. Wprowadzenia szerszej definicji oryginalnych części zamiennych.
  2. Wprowadzenie nowej kategorii, części zamiennych o porównywalnej jakości.
  3. Dopuszczenie obu ww. kategorii do stosowania: na terenie ASO, poza ASO w okresie gwarancyjnym pojazdu (nie dotyczy bezpłatnych napraw gwarancyjnych)
  4. Wzmocnienie pozycji i konkurencyjności dealera-dealer może:

Ubiegać się o autoryzacje kolejnych marek;

Ograniczać działalność do samego serwisu, sprzedaży aut lub części zamiennych:

Stosować części nieoryginalne[pod pewnymi warunkami] i zakupywać je bez pośrednictwa autoryzującej go firmy:

  1. Aktywnie pozyskiwać klientów, szczególnie w przypadku autoryzacji serwisowej, na całym obszarze UE
  • uzyskiwać autoryzację serwisową wyłącznie w oparciu o wymagania jakościowe (po ich spełnieniu Koncern nie może autoryzacji odmówić).
  • sprzedawać samochody i części zamienne oraz świadczyć usługi także obcokrajowcom;
  • stosować własne ceny (nie wolno mu narzucać cen minimalnych).

Dotychczasowe konsekwencje wprowadzenia GVO na polski rynek motoryzacyjny:

  • Wkraczanie na rynek ASO części oryginalnych z innych źródeł.
  • Powstawanie placówek sprzedających pojazdy różnych marek.
  • Zastępowanie niezależnych dealerów własnymi punktami handlowo- usługowymi.
  • Wzrost wymagań producentów pojazdów w zakresie standardów obsługi dealerskiej i serwisowej.
  • Powstanie korespondencji dealerskiej.
  • Ożywienie przepływu informacji technicznej z wytwórni pojazdów do niezależnych warsztatów.
  • Odpływ klientów ASO do niezależnych warsztatów.
  • Preferowanie tańszych części przy naprawach finansowanych przez ubezpieczycieli.

Prawno – finansowe aspekty przekształcania spółek

przez
5/5 - (1 vote)

Przekształcenia spółek

Charakterystyczna dla stosunków gospodarczych zmienność warunków tak zewnętrznych jak i wewnętrznych, w których przedsiębiorca musi prowadzić działalność, wymaga od przedsiębiorców ciągłego dostosowywania skali, organizacji i formy przedsiębiorstwa do zmian, które się pojawiają. Wspólnicy podejmując wspólne przedsięwzięcie, jakim jest spółka planują jego rozwój według swojej aktualnej wiedzy, na skalę marzeń i wyobraźni. Życie dokonuje korekty tych planów.

Przekształcanie formy prawnej, w jakiej prowadzone jest przedsiębiorstwo spółki, łączenie się spółek oraz ich podział stanowią prawne narzędzia mające ułatwić przedsiębiorcy, rozwój, ekspansję na rynku, obniżenie kosztów działalności a czasem tylko przetrwanie.

Regulacja prawna przyjęta przez Kodeks spółek handlowych, dotycząca problematyki łączenia, podziału i przekształcania spółek stworzyła ramy dla przeprowadzania reorganizacji przedsiębiorstwa spółki przy optymalizacji kosztów związanych z realizacją tego procesu.

Obowiązujący do 31 grudnia 2000 r. kodeks handlowy, zawierał ograniczone formuły transformacji spółek, dopuszczając wyłącznie przekształcenia w grupie spółek kapitałowych. W przypadku wystąpienia określonych w Kh wydarzeń, dochodziło również do obligatoryjnego przekształcenia spółki jawnej w spółkę komandytową i spółki komandytowej w jawną. Zawężone możliwości transformacji, oraz procedura postępowań restrukturyzacyjnych sprawiały, że narzędzia te stosowane były incydentalnie.

Brak instrumentarium, stawiał również spółki prawa polskiego w gorszej sytuacji w stosunku do podmiotów zagranicznych. Kodeks spółek handlowych przyjmuje, że reorganizacja przedsiębiorstwa spółki dokonywana jest bez jego likwidacji. Rozwiązanie to nie tylko upraszcza procedurę, skraca czas transformacji i obniża koszty, ale pozwala, co jest istotne prowadzić bieżąca działalność bez utraty zaufania rynku. Kodeks dopuszcza możliwość łączenia się spółek wszelkich typów tj. osobowych z kapitałowymi i odwrotnie oraz kapitałowych miedzy sobą i osobowych między sobą. W przypadku łączenia się spółek osobowych ustawa wymaga jedynie, aby w wyniku takiego połączenia powstała spółka kapitałowa oraz jeżeli w połączeniu uczestniczy spółka kapitałowa i osobowa spółką przejmującą będzie zawsze spółka kapitałowa.

Przekształcenie może nastąpić w dowolną spółkę. Podziałowi podlegają wyłącznie spółki kapitałowe. Podział spółki jest nową instytucją w prawie polskim.

Przekształcenie spółki w inny typ spółki prowadzi jedynie do zmiany formy prawnej, w jakiej spółka prowadzi swoje przedsiębiorstwo. Mamy, więc w tym przypadku do czynienia z ciągłością trwania spółki.

Przekształcenia obejmują wszystkie typy spółek. Przekształcić może się każda spółka w każdy prawnie dopuszczalny typ spółki. Przekształceniu w spółkę prawa handlowego może ulec również spółka cywilna. Do przekształcenia spółki cywilnej mają zastosowanie przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową. Do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, o ile nic innego nie wynika z ustawy. Przekształcenie podobnie jak podział czy łączenie wynika z woli wspólników. W związku z powyższym do obowiązku wpisu spółki cywilnej do rejestru przedsiębiorców jako spółki jawnej, o którym mowa w art.26 & 1-4 nie mają zastosowania przepisy o przekształceniu.

Dzień przekształcenia jest dniem wpisu do rejestru spółki przekształconej, odtąd przysługują jej wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Wyjątek stanowią podobnie jak przy łączeniu i podziale decyzje, koncesje i zezwolenia, z których wyraźnie wynika, że zmiana stanu prawnego powoduje ich wygaśnięcie.

Jeżeli w przypadku przekształcenia zmianie ulega również korpus firmy, spółka po przekształceniu ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy. Do przekształcenia stosuje się przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej.

Przekształcenie wymaga:

  • sporządzenia planu przekształcenia wraz załącznikami i opinią biegłego rewidenta,
  • powzięcia uchwały o przekształceniu,
  • powołania członków organów albo określenia wspólników prowadzących sprawy spółki i reprezentujących ją,
  • zawarcia umowy albo podpisania statutu spółki przekształconej,
  • dokonania wpisu w rejestrze spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

Plan przekształcenia przygotowuje zarząd albo wspólnicy prowadzący sprawy spółki.

W jednoosobowej spółce plan przekształcenia sporządza się w formie aktu notarialnego.

Plan przekształcenia obejmuje:

  • ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej,
  • określenie wartości udziałów lub akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym.

Do planu przekształcenia dołączony zostaje projekt uchwały w sprawie przekształcenia, projekt umowy spółki przekształcanej, wycena składników majątku spółki przekształcanej oraz sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia.

Plan przekształcenia bada biegły rewident w zakresie jego poprawności i rzetelności tj. biegły uprawniony do badania sprawozdań finansowych (art.559).

Zbadany przez biegłego rewidenta, plan przekształcenia i załączone do niego projekty dokumentów wymagają akceptacji wspólników, w związku z czym Spółka jest zobowiązana zawiadomić wspólników o zamiarze podjęcia uchwały w sprawie przekształcenia. Ze względu na to, że zmiana formy prawnej ma istotne znaczenie dla wspólników może, bowiem zmieniać charakter ich odpowiedzialności, kodeks wymaga, aby o zamiarze podjęcia uchwały wspólnicy zostali zawiadomieni dwukrotnie. Zawiadomienie powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia, opinii biegłego rewidenta w sprawie przekształcenia. W zawiadomieniu należy wskazać miejsce i termin, w którym wspólnicy spółki mogą zapoznać się z planem połączenia i dokumentami z nim związanymi. Termin na zapoznanie się z dokumentami dotyczącymi połączenia nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały.

Uchwała o przekształceniu wymaga jednomyślnej uchwały wspólników spółki osobowej oraz kwalifikowanej uchwały wspólników spółki kapitałowej.

Dla przekształcenia spółki komandytowej i komandytowo – akcyjnej wymagane są odrębne uchwały podejmowane w grupach.

Uchwała o przekształceniu powinna, co najmniej określać:

  • typ, w jaki spółka zostaje przekształcona,
  • wysokość kapitału zakładowego w przypadku spółek kapitałowych, albo wysokość sumy komandytowej albo wartość nominalną akcji przy przekształceniu w spółkę komandytowo – akcyjną,
  • wysokość kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólników nie uczestniczących w spółce przekształconej nie więcej jednak jak 10% wartości bilansowej majątku spółki,
  • zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom w spółce przekształconej,
  • nazwiska i imiona członków zarządu albo wspólników prowadzących sprawy spółki.

W terminie miesiąca od powzięcia uchwały spółka wezwie wspólników do złożenia oświadczeń o uczestnictwie w spółce (art.564). Wezwanie nie dotyczy wspólników, którzy złożyli takie oświadczenia w dniu podjęcia uchwały. Oświadczenie wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wspólnikowi, który złożył oświadczenie przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziału w spółce przekształconej. Roszczenie przedawnia się z upływem dwóch lat od chwili przekształcenia.

Wypłata powinna być dokonana w terminie sześciu miesięcy od dnia przekształcenia. Wspólnik nieuczestniczący w spółce ma prawo żądać weryfikacji wyceny wartości udziału (art.566).

Do powództwa o uchylenie lub zaskarżenie uchwały stosuje się przepisy art.422-427. Powództwo o uchylenie uchwały albo stwierdzenie nieważności tej uchwały należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak jak w terminie trzech miesięcy od dnia powzięcia uchwały. Osoby działające za spółkę przekształcaną odpowiadają solidarnie wobec spółki, wspólników oraz osób trzecich za szkody spowodowane naruszeniem prawa albo statutu spółki przekształcanej w trakcie przekształcenia, chyba, że nie ponoszą winy.

Ogłoszenia o przekształceniu dokonuje się na wniosek zarządu spółki przekształconej albo wspólników uprawnionych do prowadzenia jej spraw.

Przekształcenia spółek kapitałowych w spółki osobowe wymagają kwalifikowanej większości głosów 2/3 przy udziale, co najmniej 2/3 kapitału. Jeżeli przekształcenie ma nastąpić w spółkę komandytową lub komandytowo – akcyjną uchwała o przekształceniu musi wskazywać osoby należące do poszczególnych grup wspólników oraz zgody rażonej na piśmie pod rygorem nieważności wspólników, którzy w przekształconej spółce ponosili nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki.

Podstawowym wymogiem dla przekształceń spółek kapitałowych w spółki kapitałowe jest zachowanie na dzień przekształcenia kapitału zakładowego w niezmienionej wysokości (art.577).

Przekształcenia spółek osobowych w spółki osobowe wymagają zgody wszystkich wspólników. W przypadku przekształcenia w spółkę partnerska, komandytową lub komandytowo – akcyjną uchwałą musi uwzględnić specyfikę tych spółek.

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytową może nastąpić również na żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika (art.583). Spadkobierca może wystąpić z takim żądaniem w ciągu sześciu miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku.

Za zobowiązania powstałe przed dniem przekształcenia wspólnicy odpowiadają na dotychczasowych zasadach (solidarnie, osobiście, subsydiarne) przez okres trzech lat licząc od tego dnia.

Elżbieta Boniuszko

Działania Prezesa URE w obszarach ciepłownictwa objętych koncesjonowaniem

przez

5/5 - (1 vote)

Udzielanie koncesji [256]

Zgodnie z przepisami art. 67 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne Prezes URE miał obowiązek w terminie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy – Prawo energetyczne udzielić z urzędu koncesji przedsiębiorstwom ciepłowniczym działającym lub będącym w budowie w dniu ogłoszenia ustawy, o ile spełniają one warunki określone ustawą.

W zakresie koncesji dotyczących ciepła, proces koncesjonowania z urzędu został zakończony w 1998 r. Liczbę wydanych koncesji dla przedsiębiorstw w poszczególnych obszarach działalności energetycznej przedstawia tabela 5.

Tabela 5. Koncesje dla wytwarzania i obrotu ciepłem wydane w 1998 r.

Rodzaj prowadzonej działalności energetycznej Liczba wydanych koncesji
 – wytwarzanie ciepła 729
 – przesyłanie i dystrybucja ciepła 768
 – obrót ciepłem 207

Pierwszą decyzję o udzieleniu koncesji na wytwarzanie ciepła dla Elektrociepłowni Lublin-Wrotków Sp. z o. o. w Lublinie wydano w dniu 31 lipca 1998 r.

Począwszy od 1999 r. działalność Prezesa URE w zakresie udzielania koncesji dotyczyć będzie postępowań wszczętych na wniosek przedsiębiorców, a w roku 2000 również postępowań wszczętych z urzędu257.

Realizując obowiązek wydania koncesji z urzędu przedsiębiorcom, którzy spełnili warunki (określone w art. 3 ustawy nowelizującej Prawo energetyczne258) Prezes URE udzielił w 2001 r.:

  • 24 koncesje na wytwarzanie ciepła,
  • 2 koncesje na przesyłanie i dystrybucję ciepła
  • 3 postępowania w sprawie udzielenia koncesji na wytwarzanie ciepła zakończyły się wydaniem decyzji o ich umorzeniu.

Postępowania prowadzone w 2001 r., wszczęte na wniosek przedsiębiorców zakończyły się wydaniem następujących koncesji:

  • na wytwarzanie ciepła 43
  • na przesyłanie i dystrybucję ciepła 46
  • na obrót ciepłem 10

Liczba koncesji udzielonych w latach 1998-2001 r. w obszarze koncesjonowanej działalności wytwarzania i obrotu ciepłem przedstawia poniższa tabela 6.

Tabela 6. Zestawienie koncesji dla ciepła udzielonych w latach 1998 – 200.

Obszar koncesjonowania Liczba
1998 – 2000 (łącznie) 2001
Wytwarzanie ciepła 934 66
Przesyłanie i dystrybucja ciepła 950 49
Obrót ciepłem 284 11
Razem 2168 126

Według stanu na dzień 30 kwietnia 2002 r. liczba wydanych przez URE koncesji oraz promes na działalność gospodarczą dotyczącą ciepła przedstawiała się następująco259

Tabela 7. Wydane przez URE koncesje i promesy według stanu na 30 kwietnia 2002 r.

Koncesje Udzielone Wydane promesy
Razem w tym na wniosek
Wytwarzanie 793 174 24
Przesył i dystrybucja 760 203 15
Obrót 218 67 2
Ogółem 1771 444 41

Należy zauważyć, iż znaczący wpływ na przedłużanie procesu wydawania lub zmiany koncesji miały w szczególności kolejne nowelizacje Prawa energetycznego, a także przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).260

Odmowa udzielenia koncesji

W 2001 r. wydano 12 decyzji o odmowie udzielenia lub zmiany koncesji. Najczęściej, w uzasadnieniach decyzji odmownych przedstawiane były następujące powody takiego rozstrzygnięcia:
  • niezłożenie w terminie zabezpieczenia majątkowego wymaganego zgodnie z art. 38 ustawy – Prawo energetyczne,
  • brak środków finansowych gwarantujących prawidłowe prowadzenie działalności,
  • skazanie w przeszłości ubiegającego się o koncesję, za przestępstwo mające związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zmiana i cofanie koncesji

W 2001 r. wydano 773 decyzje zmieniające udzielone koncesje, z tego 689 decyzji zostało zmienionych na wniosek strony, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne. Zmiany warunków udzielonych koncesji dokonywane były przede wszystkim w związku z:

  • koniecznością dostosowania zapisu koncesji do aktualnego stanu organizacyjno – prawnego koncesjonariusza, zaistniałego po przekształceniach własnościowych przedsiębiorstwa,
  • wnioskiem strony o rozszerzenie lub zawężenie zakresu udzielonych koncesji w związku z przejęciem lub przekazaniem, wyłączeniem lub modernizacją eksploatowanych lub nowych źródeł ciepła, sieci ciepłowniczych lub linii energetycznych,
  • wnioskiem strony o wydłużenie terminu wypełnienia określonych w koncesjach warunków szczególnych wykonywania działalności,
  • zmianą nazwy, formy prawnej lub siedziby koncesjonariusza, tu szczególnie liczną grupę stanowiły wnioski o zmianę formy prawnej ze spółki cywilnej na inną (najczęściej jawną).

W 2001 r., w związku z zaprzestaniem prowadzenia działalności gospodarczej, na podstawie art. 41 ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne, cofniętych zostało 158 koncesji wydanych w stosunku do 98 przedsiębiorców. W większości przypadków cofnięcie koncesji nastąpiło na wniosek strony. W uzasadnieniu decyzji najczęściej podawanym powodem cofnięcia koncesji było zaprzestanie prowadzenia działalności w zakresie objętym obowiązkiem jej posiadania lub definitywne zaprzestanie prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę.

Ponadto, wydano 81 decyzji (w stosunku do 56 przedsiębiorców) stwierdzających wygaśnięcie koncesji na podstawie art. 162 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Decyzje te zostały wydane w związku z ograniczeniem przez przedsiębiorców zakresu prowadzonej działalności do tego stopnia, że nie wymagała ona posiadania koncesji na mocy przepisów art. 32 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, np. poprzez ograniczenie przez odbiorców ciepła mocy zamówionej do wielkości nie przewyższającej 1 MW. Niejednokrotnie, wydanie decyzji o stwierdzeniu wygaśnięcia koncesji wiązało się ze zmianami wynikającymi z ustawy nowelizującej. Wobec przedsiębiorców, których działalność po zmianie ustawy – Prawo energetyczne nie wymagała uzyskania koncesji i którzy złożyli wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia koncesji, wydawana była stosowna decyzja. Odnotowano również wygaśnięcie kilkunastu koncesji w trybie art. 42 ustawy – Prawo energetyczne, w wyniku wykreślenia przedsiębiorców z właściwych rejestrów lub ewidencji.

W roku 2001 wydano 12 decyzji (w stosunku do 10 przedsiębiorców) o uchyleniu decyzji w sprawie udzielenia lub cofnięcia koncesji. Dane dotyczące liczby wydanych decyzji o umorzeniu postępowań oraz zmianie, cofnięciu i stwierdzeniu wygaśnięcia koncesji wydanych w latach 1998-2001 przedstawione zostały poniżej w tabeli 8.

Tabela 8. Zestawienie wydanych decyzji o umorzeniu postępowania, zmianie i cofnięciu koncesji oraz decyzji stwierdzających wygaśnięcie koncesji w latach 1998-2000 i w 2001 r.

Rodzaj wydanych decyzji 1998-2000 2001 Razem
Decyzje o umorzeniu postępowania 1349 89 1438
Decyzje zmieniające koncesje 2307 773 3080
Decyzje cofające koncesje 211 158 369
Decyzje stwierdzające wygaśnięcie koncesji 117 81 198

Rozstrzyganie sporów

W roku 2001 w sprawach spornych wydano 154 decyzje administracyjne (wszystkie w oddziałach terenowych), w tym 88 decyzji rozstrzygających spór, 2 decyzje odmawiające rozstrzygnięcia sporu, 56 umarzających postępowanie i 8 pozostawiających sprawę bez rozpoznania. Duża liczba umorzonych postępowań jest skutkiem doprowadzenia stron do ugodowego załatwienia sprawy. Według stanu na koniec grudnia 2001 r., 59 spraw znajdowało się w trakcie rozpoznawania.

Spośród 44 decyzji Prezesa URE rozstrzygnięcia w sprawach spornych dotyczyły:

  1. ustalenia warunków świadczenia usług polegających na przesyłaniu ciepła – 3 decyzje,
  2. odmowy zawarcia umowy sprzedaży ciepła – 36 decyzji,
  3. nieuzasadnionego wstrzymania dostaw ciepła – 5 decyzji.

W trybie art. 8 ust. 2 ustawy – Prawo energetyczne zapadały zarówno postanowienia nakazujące podjęcie lub kontynuowanie dostaw, jak również odmawiające nakazania takiego działania. W sumie wydano 23 postanowienia.

W roku 2001 Sąd Antymonopolowy rozpoznał 15 odwołań od decyzji wydanych w sprawach spornych. Rozpatrując te odwołania Sąd w jednym przypadku uchylił decyzję Prezesa URE, w 6 przypadkach oddalił odwołanie, a w 8 przypadkach odrzucił odwołania od decyzji Prezesa URE. Do rozpoznania w 2002 r. pozostało 36 odwołań.

W roku 2001 do Naczelnego Sądu Administracyjnego została skierowana jedna skarga na bezczynność Prezesa URE – pozostała do rozpoznania w roku 2002. Natomiast w 2001 r. NSA oddalił jedną skargę na bezczynność Prezesa URE wniesioną w 2000 r.

Nakładanie kar pieniężnych

Prezes URE, działając na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 6 ustawy – Prawo energetyczne przeprowadził 157 postępowań administracyjnych w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Prezes URE po ujawnieniu i udokumentowaniu przewinień, wymierzył kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy – Prawo energetyczne:

  • za stosowanie taryf, bez dopełnienia obowiązku ich przedstawienia Prezesowi URE do zatwierdzenia –28 kar dotyczących stosowania cen ciepła,
  • za stosowanie taryf wyższych od zatwierdzonych – 2 kary dotyczących cen ciepła,
  • za nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji – 6 kar

Przedsiębiorstwom energetycznym zostało wymierzonych 48 kar, na łączną kwotę 822.167,70 zł. Jedną karę, w wysokości 5.000 zł, wymierzono kierownikowi przedsiębiorstwa, wobec którego uznano, że swoim zachowaniem bezpośrednio przyczynił się do powstania przewinień. Łączna kwota kar wymierzonych w 2001 roku wyniosła 827.167,70 zł. Ze względu na brak danych, nie można podać jaki udział w tej kwocie maja kary wymierzone przedsiębiorstwom ciepłowniczym.

Wysokość wymierzonych kar wahała się od 414 zł do 450.000 zł (od 0,0002% przychodu do 3% przychodu ukaranego przedsiębiorstwa, jedna kara – w wysokości 10% przychodu ukaranego przedsiębiorstwa). Kary wymierzane przez Prezesa URE stanowiły w przeważającej części niewielką część przychodu ukaranego podmiotu, z tego względu, miały one bardziej charakter edukacyjno – prewencyjny. Tylko w wyjątkowych przypadkach wymierzano kary o charakterze represyjnym.

Kontrola działalności przedsiębiorstw energetycznych

Działalność kontrolna prowadzona przez Prezesa URE, zgodnie z wypracowanym sposobem postępowania, obejmuje szereg działań mających na celu wykrycie nieprawidłowości w działalności przedsiębiorstw energetycznych.

W 2001 r. przeprowadzono łącznie 1253 kontrole. W ich wyniku ujawniono nieprawidłowości w działalności 241 przedsiębiorstw energetycznych. Jednostki kontrolowane najczęściej same niezwłocznie usuwały stwierdzone uchybienia. W kilkudziesięciu przypadkach podjęto jednak środki dyscyplinujące, takie jak: powiadomienie organów ścigania, skierowanie sprawy do kolegium ds. wykroczeń, czy wymierzenie kar pieniężnych.

256 na podstawie sprawozdania z działalności Prezesa URE w 2001 r. Biuletyn URE Nr 3 z 2002 r. str 2 oraz sprawozdania z działalności Prezesa URE w 2000 r. Biuletyn URE Nr 3 z 2001 r. str.2

257 na podstawie art. 3 ustawy z dnia 26 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 48, poz. 555). Przepis ten zobowiązał Prezesa URE, do udzielenia z urzędu koncesji przedsiębiorstwom energetycznym działającym lub będącym w budowie w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. w dniu 14 czerwca 2000 r., o ile spełniają one warunki określone w przepisach ustawy – Prawo energetyczne, a wymóg uzyskania koncesji wynika z przepisów ustawy nowelizującej. Jednocześnie mocą ustawy nowelizującej dokonana została istotna zmiana art. 32 ustawy – Prawo energetyczne, w związku z czym zmianie uległ zakres działalności, której prowadzenie wymaga posiadania koncesji.

258 ustawa z dnia 26 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 48, poz. 555)

259 Jedno przedsiębiorstwo energetyczne może otrzymać kilka koncesji lub promes koncesji, stąd liczba koncesji lub promes koncesji nie musi pokrywać się z liczbą przedsiębiorstw.

260 Zgodnie z art. 26 § 4 tej ustawy przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej mają obowiązek dokonać zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego, jeżeli jej przychody netto ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość co najmniej 400 000 EURO. Z chwilą wpisania spółki cywilnej do rejestru przekształca się ona w spółkę jawną. URE mając na względzie treść tego przepisu wezwało przedsiębiorców spełniających powyższe kryterium, do przedłożenia potwierdzenia zgłoszenia do sądu rejestrowego i następnie wypisu z rejestru, potwierdzającego przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną (lub inną spółkę prawa handlowego). Ze względu na długotrwałość procesu rejestracji sądowej oraz liczbę (ok. 400 przypadków) nie zamknięto do końca 2001 roku wielu postępowań wszczętych wobec spółek cywilnych z urzędu, lub na ich wniosek.